$type=slider$cate=5$meta=0$cate=4$show=home$rm=0

BAŞKALDIRIDIR MİZAH YA DA HİÇ! [*]

SİBEL ÖZBUDUN - TEMEL DEMİRER “en masum, en aykırı sığınağı insanın gülmek...”[1] Atilla Dorsay’ın ‘Recep İvedik’ filmine, “B...


SİBEL ÖZBUDUN - TEMEL DEMİRER

“en masum,
en aykırı sığınağı insanın
gülmek...”[1]

Atilla Dorsay’ın ‘Recep İvedik’ filmine, “Buna gülen bu kadar insan, aslında kültürümüzün ne kadar yozlaştığının göstergesidir,” dediği koordinatlarda, kapitalist çürüme ve yabancılaşma ortamında gülmekten utanır olduk. Gülmelerimizi neredeyse saklayacağız. Acılarımıza saygısızlık gibi sunulur oldu gülmek!
Kolay mı? Egemenler ile resmî ideolojisi işbaşında ve gülmenin karşısındadırlar…
Umberto Eco’nun ‘Gülün Adı’ başlıklı yapıtında gülmenin, “Tanrı katında meşru olup olmadığı”nın sorulduğunu anımsayın: Verilen yanıtta “Gülmek, şeytanın dünyaya hükmedeceğinin bir sinyali” değil miydi?
İbn-i Abbas’ın, “Gülerek isyan eden, ağlayarak cehennemde yanar”; bir ‘Yeni Akit’ yazarının “Dine en büyük zararı Kemal Sunal verdi,”[2] demesi boşuna değildir elbet. Malum: “İslâm’da asıl olan ciddiyettir”![3]
Özetle Ortaçağ’da gülmek günahtı. O günden bugüne iktidarlar için gülmek şeytani, sakıncalı ve istenmeyendir hâlâ. Çünkü Aleksandr Herzen’in, “Gülmek, onlara meydan okumaktır. Kahkaha, devrimci bir şey içerir. Kilisede, sarayda, geçit törenlerinde, bölüm başkanının, polis memurunun, Alman idaresinin karşısında hiç kimse gülemez. Serfler, toprak sahibinin huzurunda gülümseme hakkından yoksundurlar. Ancak eşitler gülebilirler. Aşağıdakilere üstlerinin karşısında gülme izni verilseydi ve kahkahalarını bastıramasalardı, bu, saygıya veda anlamına gelirdi,” deyişindeki üzereyken her şey; mizah verili olanın olduğu gibi kabullenilmesini engeller, korkuyu ortadan kaldırır, yaşamın yükü ve baskısını hafifletir. İşte bu nedenledir ki, tarih boyunca iktidar asasını ellerinde bulunduranlar gülme eylemine karşı tavır alagelmişlerdir.
* * * * *
“Kötülüğü önlemenin en geçerli yollarından biri, onu açığa çıkarmaktır; mizahın işlevi de işte budur”[4] der Tan Oral. Doğrudur.
Gerçekten de biz(ler)i rahatsız eden şeyleri ve rahatsız edenleri, rahatsız edici bir uğraştır mizah. Şöyle söylemek de mümkün: mizah, trajedinin saçı başı ağarmış, ihtiyarlamış hâlidir; toplumsal bir fenomendir. Bu özelliğiyle de, zor zamanlarda bir hayatta kalma stratejisidir…
Korkutan şeylere gülmek, korkutan neyse ona başkaldırmanın biricik yoludur. Çünkü mizah ve gülme, tarih boyunca insan imgeleminin yarattığı özgürlük alanları olmuştur.
Şurası çok açıktır ki, “sesini duyuramayanların sesi” olan kahkaha, ilahi planları bozup, iktidarı gülünçleştirirken; Mihail Bakhtin’in de işaret ettiği üzere, tarih boyunca daima bir özgürlük silahı olarak kalmıştır.
Bir topluma bakış açısı olarak mizah çelişkiyi görme yeteneğidir. Mizahsız bir toplum aptallaşmaya mahkûmdur. Aptallar mizah yapamazlar. Mizah yapmayanlar da aptallaşırlar; başkaldıramazlar.
İş bu nedenle toplumsal yaraları görünür kılmayı/ deşmeyi amaçlayan mizah, gülmeyi resmî kültürün yaygınlaştırdığı korku karşısında, sıradan insanın direnç alanı olarak değerlendirir. Bu bağlamda mizah eylemi, insanlığın özne olma bilincini ve özlemini ayakta tutar. Özgürlük umutlarını besler. Başkaldırının önünü açar.
* * * * *
 “Korkuyu yok etme sanatı” olarak tanımlanan mizah, karşıtlıkları ile yeşerir; Aziz Nesin’in tabiriyle “çok ciddi bir iştir.”
Devrimci bir eylem, hayata isyandır gülmek. İki kişi arasındaki en kısa mesafedir; damarları genişleten yararlı eylemdir; özgürlük habercisidir.
Hayata tutunmaktır gülmek, mümkün olanın/ imkânsızın içindeki sıçrayışıdır. Aynı zamanda, en kestirme ve en zekice isyan ve aşağılama yöntemidir de.
Milan Kundera’ya göre, “İki çeşit gülüş vardır: Gülmek aslında şeytanların keşfidir; melekler ise şeytanların bu gülüşünü taklit ederler”ken;[5] aslında her şeydir gülmek. Gülen insan, gülmeyi becerebilen insan hayatı değiştirebilecek insandır.
Güldürürken düşündüren mizah, zekâ işidir; konuşmadan, kelimeden, yazıdan da önce var olan şeydir.
Ya da Yevgeni Yevtuşenko’nun dizelerinde anlattığıdır:
“krallar,/ imparatorlar ve çarlar,/ tüm evrenin hükümdarları,/ buyrukları altında bulundurmuşlar orduları/ ama becerememişler hiç/ mizahı.
ezop, yayan yürüyüp yolları/ uğradığında ünlü kişilerin her gün/ rahatlık içinde yüzen saraylarına,/ onları dilenciden daha üstün görmemişti.
iki yüzlülerin/ ayak izlerini damga gibi bastığı/ evlerde, toplantılarda/ nasreddin hoca,/ iğneli şakalarıyla,/ altüst etti/ kafalarını/ kahkahalarıyla/ bir dizi paytak gibi!
kimileri/ ısmarlama/ mizah istedi-/ ama mizah parayla satın alınmaz ki!
kimileri/ tuttu mizahı/ katletti/ ama mizah ölmedi,/ katillerine/ keskin dişlerini gösterdi!
çünkü durup ahmak ahmak/ güçtür/ mizahla/ savaşmak.
tekrar tekrar idam ettiler mizahı/ ama o,/ koltuğa alıp gövdeden ayrılmış kafayı/ alay etti, savaştı./ mumyacıların kavalları çalmaya başlar başlamaz/ alaylı bir havayı,/ mizah da şaştı, ve bir/ meydan okuyuşla haykırdı:/ “işte geldim geri, buradayım gene”
keyifle, görseniz, hem de nasıl oynardı./ tuttular tekrar hapsettiler mizahı/ şimdi o,/ lime-lime olmuş eski bir palto içinde,/ sarkık bir suratla/ ve bir yapmacık pişman maskesiyle/ siyasal bir suçlu/ hem de tutuklu/ yürür/ ama özgür/ idam sehpasına.
dış görünüşüyle içine çekilmiş, biraz da pişman,/ sanki de hayattan öte hayat olduğuna inanmış,/ ama apansız/ kayıverir/ giydiği paltonun içinden,/ ve el sallayarak/ yağlayıverir tabanı./
mizah şimdi taş duvarlardan, demir parmaklıklardan/ dalmış içeri/ onlar gösteredursun dar hücreleri,/ ve zindanı/ o bayağı bir insan gibi öksürüp/ yürür cesurca öne doğru/ dudağında bir türkü,/ elde tabanca, kış sarayının üstünden.
alışıktır o kaş çatmalara,/ çünkü bilir ki bir zarar getirmez onlar;/ ve zaman olur mizaha/ kaş çatar/ mizah.
ölümsüzdür o,/ hafif ve çabuktur./ içinden geçemeyeceği eşya/ ve insan yoktur.
öyleyse-/ mizaha hem şeref dileyelim, hem şan/ çünkü-/ odur en cesur insan.”
* * * * *
Çoğu kez, gerçeğin keskin olarak algılandığı anda, aşırı duyarlılık ve bilinçlilik anında ortaya çıkan gülmenin “bulaşıcı” olduğu 1962 yılında kanıtlanmış bir gerçektir.
Gülme sayesinde vücudun daha çok bağışıklık maddesi salgıladığı kanıtlanmışken; gülme anında vücudumuza, normalden 14 kat daha fazla oksijen pompalanıyor ve bu bir dakikalık gülmenin, 12 dakikalık bir koşuya eş değer olduğunu gösteriyor.
Çocuklar günde yaklaşık 200 kez, yetişkinler ise 20 kez gülüyorken; karşıdakine güven + mutluluk + moral ve bilimum iyi şeyleri hissettirmenizi sağlayan gülmenin -İsviçre’de yapılan araştırmalara göre-, ömrü uzattığı da iddia edilir.
Mikhail Bakhtin’in, “Gülmenin olağanüstü bir gücü vardır. Nesneyi yakına getirir. Onu parmağın bildik bir hareketle her yanına dokunabileceği somut temas bölgesine çeker, baş aşağı döndürür, içini dışına çıkarır, ona yukarıdan ve aşağıdan bakar, dış kabuğunu kırar, merkezine bakar, ondan kuşkulanır, onu böler, parçalarına ayırır, soyup sergiler, özgürce inceler ve onunla deneyler yapar,” diye betimlediği mizah ile putları yıkmak yolunda devasa adımlar atılır…
Kolay mı? Doğası gereği her mizah eylemi, bir uyumsuzluk yaratır. İktidar yapısındaki “tekçiliği”, kahkahada sekteye uğratır. Özgür ve eleştirel düşüncenin gereğini yerine getiren mizah tiranların, despotların, diktatörlerin korkulu rüyasıdır. Çünkü mizahi eylemi, iktidarın baskıcı kapsayıcılığını “yapıbozumuna” uğratır.
Resmî ideolojinin pompaladığı egemen değerler, ideolojiler mizah sayesinde sarsılır, önemsizleşir.
“Mizah acı ve düşün yüklüdür,” diyen Aziz Nesin ekler: “Gülmece yoluyla, gülünç olan üstüne toplumsal baskı kurulur.”
Güldürü sadece bir eğlence aracı değildir; o, insan davranışlarını ve toplumsal realiteyi değiştirmede de önemli bir işlev yüklenir. “Bir kahkahanın eşlik etmediği her hakikâti sahte saymalıyız,” diyen Friedrich Nietzsche’nin, insanları özgürleştirebilecek tek şeyin “zincire vurulmamış biçim bozucu gülme” olduğunun altını çizmesi boşuna değildir.
Özetle şiddet ve iktidarın karşısında gülmenin gücü yadsınamaz bir gerçekken; gülersen, özgür olursun; gülersen korkmazsın…
* * * * *
Batı’da Ortaçağ boyunca kilise’ye hâkim olan anlayış, “Aşırı gülme şeytanı ayartır”ken; Mark Twain’in, “Mizahın gizli kaynağı neşe değil, hüzündür. Cennette mizah yoktur,” notunu düştüğü gülmek eylemi, cennetle alay etme cesareti olup çıkmıştır.
Bu nedenledir ki insani bir yansı olan gülme eylemi, çağlar boyunca yasaklanmış ve kötücül bir duygunun alâmeti olduğu düşünülmüştür. Nedenini bulmak zor olmasa gerek: Gülmek fiilinin temelinde ya da gülünesi olanda her zaman çarpık ve yerleşik bir toplumsal inanış, gerçeği gizlemeye çalışan karanlık bir güç vardı. Gülmeyi lanetleyen dinsel öğretilerin altında saf ve yıkılmaz olduğu düşünülen bir “hakikat” sanısı bulunur çoğunlukla. Oysa, Enis Batur, gülmek ve öfkelenmek arasındaki yakın bağıntıya dikkat çekerken; “Kişisel düşüncem bellidir: Mizahın en karasına konu edilemeyecek hiçbir değer olmamalıdır,”[6] der. Hiçbir yetke, hiçbir “hakikat” düşüncesi, yakayı mizahın eleştirisinden kurtaramaz. Ne kadar çok Tanrı fıkrası, ne kadar bol kral karikatürü olduğunu bir düşünsenize…
Oğuz Aral’ın, “İnce olmalı, düşündürmeli,” notunu düştüğü mizahın sosyal dokusu vardır. Çünkü o hayatın içindeki bir olgudur. Gülmeyi anlamak için gülmenin toplumsal bağlamını görmek gerekir.
Çünkü gülmek, engelleri yıkar, asidir, boyun eğmez ve en mahrem mekânlara kadar sızabilir. Tarih boyunca gülmek, mizah, komedya insanlığın özne olma bilincini ve mümkün insan olma özlemini ayakta tutmuştur. Özgürleştirici ve gerilim giderici yönü mülksüz ve eğitim olanağından yoksun bırakılmış geniş halk yığınlarının siyasal özgürlük umutlarını beslemiştir.
Birçok açıdan gülme ve mizah birbirinin yerine kullanılan anlamlar taşır. Gülme, kişinin kontrol edilebilir bir iletişim aracı olarak bir bedensel boşalma tarzı iken; mizah da, kişide oluşan birtakım anlama ve kavrama değişiklikleridir.
Mizah canlılık katar, uyarıcı bir etkisi vardır. İster gülme isterse de mizah eylemi olsun ikisinde de başat özellik özgürleştirici, gerilim giderici olmalarıdır. Onlarla birlikte reel yaşamın sınırlılığının dışına çıkılır; bu eylemden kaynaklanan haz birlikte paylaşılır. Gülme eylemi birleştiricidir, kaynaştırıcıdır.
Henri Bergson, gülmenin diğer gülenlerle bir anlaşma, bir suç ortaklığı olduğunu belirtmişti. Bir başka/ öteki insanla birlikte herhangi bir nesneye gülmek demek aradaki mesafenin azalması, sınırların ortadan kalkması, o insana yakınlaşmak demektir. Gülmek “ben”lerin “biz”e dönüştüğü evrensel bir bütünleşme özlemini imler.[7]
* * * * *
Charles Bukowski’nin, “Cehennemde kahkaha eksik olmaz,”[8] notunu düştüğü mizah toplumsal başkaldırıdır; tabancadaki mermidir.
Ortaçağda olduğu gibi modern çağda da kutsal, ilahi, değişmez, dokunulmaz, sorgulanmaz olarak kabul edilen yerleşik değer ve katılıklar, mizah eylemi ile “buharlaştırılır”. Mizah, egemen değerleri itibarsızlaştırıp, dünyevileştirirken; baskıyı ters yüz edip, korkuyu azaltırken; bir şeylerin değişmesi gerektiği duygu ve düşüncesini güçlendirir.
“Gülmek devrimci bir eylemdir” diyenler boş bir laf ediyor değiller. Bir kahkaha atmak için bile “mevcut değerlere”, “dini öğretilere” karşı çıkmak zorundayız hepimiz. Nasıl bir kuşatma altında olduğumuz ortadayken; “gülmek” için çok ama pek çok uğraş vermek ve dik durup, diklenmek durumundayız.
Kolay mı? Gülme korkunun ve acının en güçlü panzehridir. Özgürlük gülme ile örtüşür. Mizaha izin verilen yerlerde, özgürlük vardır. Bu yüzden direnişin olduğu toplumsal mekanlarda yaşanan birçok acıya karşın mizah üretimi yükselir. Nazi rejimi altındaki Çek direnişinin en önemli silahı yaygın bir şekilde üretilen mizahtı. Hayatı daha katlanabilir kılıyordu.[9]
Resmî ve otoriter kültüre meydan okumakla mükellef olan gülme eylemi, korkunun kaynağı olan kutsal nesneyi sıradanlaştırır. “Kutsal”ın büyüsünü, ona değgin yanılsamaları bozar. Çünkü ağlamak pasif direniş, gülmek de başkaldırıyken; mizah bir tepki, itiraz, isyandır; direncin en anlamlı simgesidir.[10]
* * * * *
Asık suratlı efendilerin, resmî ideolojinin karşısında sadece gülmenin bile politik bir eylem olduğu koordinatlarda gülmek, elbette devrimci bir eylemdir…
İlk kez demiyoruz “Gülmek devrimci bir eylemdir” diye. Mesela, Deniz Gezmiş’in Yusuf Aslan’la duruşma sırasında çekilmiş bir fotoğrafı var aklımda. Deniz’in elleri göğsünde birleşmiş, Yusuf öne doğru eğilmiş, ellerini dizlerinin arasında birleştirmiş. Hatırlarsınız... Gülümsüyorlar, hakikâten içten, hakikâten inanç ve sevgiyle. O sırada karşılarında, o yüksek kürsüde oturanların adlarını hatırlamıyor çoğumuz; ama muhtemelen iki devrimcinin gülümsemesi karşısında devletin o pek ciddi, o pek suratsız hâliyle hukuku temsil ettiklerine inanıyor, böbürleniyor, mağrur ifadeleriyle içerideki jandarmaya, bu gülümsemeleri bitirmesi için emir vermeye hazırlanıyorlardı. Devrim orada, o kifayetsiz kalan böbürlenmenin karşısında gerçekleşti bir kere...[11]
O hâlde devrimin sadece yıkıcı değil, gülmek gibi yaratıcı bir eylem olduğunu da sakın ola “es” geçmeyin.
Che Guevara, “Dik dur ve gülümse. Bırak neden gülümsediğini merak etsinler,” dememişti boşuna…

14 Mart 2017 19:59:10, Ankara.

N O T L A R
[*] Sancı Kültür Sanat‏ Dergisi, No:13, Mayıs-Haziran 2017...
[1] Şükrü Erbaş.
[2] Ahmet Hakan, “Dine En Büyük Zararı Kemal Sunal Vermiş”, Hürriyet, 5 Temmuz 2016… http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/ahmet-hakan_131/dine-en-buyuk-zarari-kemal-sunal-vermis_40130780
[3] Faruk Furkan, “Şakalaşma ve Gülme Âdabı -1”, Tevhid Aylık İslâmi Eğitim Dergisi, 1 Haziran 2016… http://tevhiddergisi.net/makale/sakalasma-ve-gulme-dabi--1
[4] Tan Oral, Yaza Çize, İris Yay., 1998.
[5] Milan Kundera, Gülüşün ve Unutuşun Kitabı, Çev: Erhan Bener, Can Yay., 2016.
[6] Enis Batur, Gülmekten Ölmek, Sel Yay, 2016.
[7] Artun Avcı, Toplumsal Eleştiri Söylemi Olarak Mizah ve Gülmece, Birikim, No:166, Şubat 2003.
[8] Charles Bukowski, Factotum, Çev: Avi Pardo, Metis Yay., 2016, s.38.
[9] Murat Yaykın, “Gülüp Geçmiyoruz!”, Birgün, 21 Nisan 2016… http://www.birgun.net/haber-detay/gulup-gecmiyoruz-109670.html
[10] Boyabat Ağır Ceza Mahkemesi’nde 27 Mart 2002 tarihinde yargılanan karikatürist Aşkın Ayrancıoğlu ve Seyit Saatçi, Halk Kütüphanesi’nde sergilenen ve F Tipi cezaevlerinde tutukluluk koşullarını işleyen karikatür sergisinde, “devletin emniyet kuvvetlerini tahkir ve tezyif” iddiasına; “Türkiye’de işkence var, dünyada da var. Biz sadece acı çeken insanların acılarını dile getirdik. Karikatür, güldürme değil bir başkaldırı sanatıdır,” yanıtını verdiler. (Erol Önderoğlu, “Karikatür Bir Başkaldırı Sanatıdır”, Bia, 28 Mart 2002… http://bianet.org/biamag/medya/8844-karikatur-bir-baskaldiri-sanatidir)
[11] Mahmut Çınar, “Bir İhtimal Daha Var, O da Gülmek mi Dersin...”, BİA, 6 Haziran 2015… http://bianet.org/biamag/siyaset/165117-bir-ihtimal-daha-var-o-da-gulmek-mi-dersin

Yorum Ekle

BLOGGER

|/fa-clock-o/ Başlıklar$type=list-tab$c=5$date=1$au=0$page=1$sn=1

/fa-star-o/ Öne Cıkanlar$type=list-tab

/fa-comments/ Yorumlar$type=list-tab$com=0$c=5$src=recent-comments$pages=1

/fa-history/ Arşivden $type=list-tab$source=random-posts$author=0$c=5

/fa-users/ TAKIP ET

Ad

“HOŞGÖRÜDEN EŞİTLİĞE: TÜRKLERLE ERMENİLER ARASINDAKİ GÜÇ İLİŞKİLERİNİ BİR SİVİL HAKLAR MODELİ ARACILIĞIYLA DEĞİŞTİRMEK,1,“KOBANÊ’NİN ‘BİZ’İMLE NE ALÂKÂSI VAR?,1,“NEFRET SUÇLARI” VE “ZEHİRLİ KAN” ÜZERİNE,1,1 MAYIS 2015’DE İSTİKAMET(İMİZ) -2014’TE OLDUĞU GİBİ!- TAKSİM,1,1 MAYIS 2016 DERS(LER)İ,1,1 MAYIS’A GİDERKEN: AKP KADINLAR İÇİN NE YAPTI,1,1 mayis,13,100. YAŞINDA EKİM DEVRİMİ’NİN ANIMSATTIKLARI,1,100’E 1 KALA ERMENİ GERÇEĞİNİN TOPOĞRAFYASI,1,12 eylul,4,12 EYLÜL 2010 SONRASI,1,12 EYLÜL KİME KARŞIYDI?,1,12 EYLÜL YARGILANDI… MI?,1,12 EYLÜL’Ü YARGILAMAK...,1,1915- HRANT VE ADALET,1,1968’İN 50. YILINDA SARI YELEKLİLER,1,2013,1,2014,1,2014 İÇİN 2013’ÜN 1 MAYIS DERSLERİ,1,2015,1,2015 1 MAYIS’INDAN 2016’YA YİNE YENİDEN ISRARLA TAKSİM,1,2016,1,2018,1,2019: YERKÜREDE VE COĞRAFYAMIZDA İŞÇİ SINIFI(MIZ),1,23 NİSAN BİTTİ ‘KUTLU DOĞUM’ VERELİM,1,24 HAZİRAN SEÇİM(LER)İ VE TAVIR(IMIZ),1,7 HAZİRAN 2015 SEÇİMLERİ’NE DAİR -GEREKÇELİ- TAVRIMIZ,1,7 HAZİRAN’DAN 1 KASIM’A HDP NOTLARI,1,8 mart,3,A-UTOPYA’YA UNUTULMAZ BİR YOLCULUK,1,ABD EMPERYALİZMİ VE VENEZÜELLA 2019,1,AÇIK SÖZLÜ OLMAK İYİDİR (7 HAZİRAN SONRASINA DAİR DEĞERLENDİRME),1,ADALET: ANTROPOLOJİK BİR BAKIŞ,1,afis,1,AFRİN (VE SURİYE’N)İN ÖTESİDİR,1,AFRİN (VE SURİYE),1,AKADEMİNİN ÖZGÜRLÜĞÜ İÇİN,1,akademisyen,2,AKADEMİSYEN SORUMLULUĞU,1,AKLIMIZDA TAŞIYORUZ SİZLERİ,1,akp,36,AKP İKTİDARI VE GÜNDELİK HAYATIN İSLÂMİLEŞTİRİLMESİ,1,AKP İSLÂM FAŞİZM ve KADINLAR,1,akp.kriz,1,AKP’NİN ‘KÜLTÜR POLİTİKALARI’?,1,AKP’NİN “DERİN DEVLET”İ,1,AKP’NİN “KINDER KUCHE KIRCHE”Sİ,1,AKP’NİN “MUHAFAZAKÂR”LIĞI NEYE DENK DÜŞER,1,AKP’NİN “ORGANİK AYDINLARI” VE HAZİRAN KALKIŞMASI,1,AKP’NİN BAŞKAN”LIĞI,1,AKP’NİN EĞİTİM SİSTEMİ Mİ DEDİNİZ,1,AKP’NİN EĞİTİM SİSTEMİ: MİLLİYETÇİ MANEVİYATÇI VE PİYASACI,1,AKP’NİN EĞİTİM SİSTEMİYLE İMTİHANI,1,AKP’NİN KADINLARA KARŞI SAVAŞI: MADAM GİBİ ÖLMEK,1,AKP’NİN MUHAFAZAKÂRLIĞI İSLÂMCILIĞI NEOLİBERALİZMİ VE KADINLAR,1,aktuel,4,aktüel,2,ALEVÎLİK VE SINIF MÜCADELESİ: KÜLTÜR VE EKONOMİ POLİTİK,1,aleviler,1,amerika,1,ANADOLU’NUN “YA BASTA”SI,1,antropoloji,10,ANTROPOLOJİ: NASIL VE NİÇİN,1,arkeoloji,1,ARSIV,1,ATAERKİ” ÜZERİNE,1,ATAERKİL PAZARLIK BOZULDU,1,AVM’LER,1,AVRUPA BİRLİĞİ: ÇOKKÜLTÜRCÜLÜĞÜN “KRİZİ”,1,aydinlar,9,aydinlar devrimciler,27,AYŞE ÖĞRETMEN “DAVA”SININ ANIMSATTIĞI,1,Barış Bildirimi metni,1,baris,7,basin,3,BAŞKALDIRIDIR MİZAH YA DA HİÇ!,1,BE ZİMAN JÎYAN NA BE,1,BEJDAR’IN TUTSAK ALINAMAYAN ŞİİRLERİ,1,BEKLE BİZİ -YENİDEN- TAKSİM,1,BELLEKLE GELECEĞİN KARŞILAŞMASI,1,bilim,3,BİR “ELEŞTİRİ”YE KISA KENAR NOTLARI,1,BİR “İMKÂNSIZ AŞK” HİKÂYESİ: “AKADEMİ VE ÖZGÜRLÜK,1,BİR “PRAKSİS ANTROPOLOJİSİ” İÇİN,1,BİR AYDIN(LIK) HÂLİ FİKRET BAŞKAYA,1,BİR DAHA ASLA DİYEBİLMEK İÇİN: GÖZALTINDA KAYIPLAR,1,BİR İKTİDAR (YENİDEN-)ÜRETME ARACI OLARAK MOBBİNG[*],1,BİR İKTİDAR ARACI OLARAK KORKU,1,BİR KEZ DAHA “TERÖR” MÜ,1,BİR KİMLİK SİYASETİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK VE IRKÇILIK,1,BİR MİLAT: REFERANDUM VE SONRASI,1,BİYOLOJİ KADER Mİ? ya da “FITRAT”A DAİR,1,BİZİM DELİLERİMİZ,1,BM DB VE IMF’NIN DILINDE KADIN YOKSULLUĞU,1,bölge,3,BU 12 EYLÜL REJİMİ… BURADAN ÇIKIŞ YOK,1,BU NE ŞİDDET BU CELÂL? (YA DA “GULYABANİ” KİM),1,BUGÜN ADNAN YÜCEL KONUŞACAĞIZ,1,CELLATLARIN DÖKTÜKLERİ KAN,1,cevre,12,CHARLIE HEBDO’YA SALDIRI TE’VİLLERİ VE TAVRIMIZ,1,chd,1,cinayetler,12,CUJUS REGIO EJUS RELIGIO,1,CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ VEYA BU KADAR YETKİYİ BABANIZA VERİR MİYDİNİZ,1,Çile'nin Antropolojisi: Bir Anı Bir Gözlem ve Bir Tahlil Girişimi,1,ÇOCUKLAR ÖLMESİN DEMEK TERÖR SUÇU MU,1,ÇOCUKLARININ ETİYLE BESLENEN ÜLKE,1,ÇÖZÜMÜN SOSYO-EKONOMİK YANI,1,DAĞLAR ERİRSE – ZEVEBÂN,1,DAİMA YAŞAYACAKTIR İSMİYLE MÜSEMMA YAŞAR KEMAL,1,DARBE GİRİŞİMİ VE SONRASI,1,dava,13,davalar,1,DELİ DUMRUL’UN “KENTSEL DÖNÜŞÜM”Ü ya da YOLSUZLUK RANTIN İKİZ KARDEŞİDİR,1,DEMİRİN TUNCUNA İNSANIN...,1,demokrasi,1,DEMOKRATİKLEŞ-ME PAKETİ,1,dersim,2,devlet,12,DEVLETİN ERKEKLERİ YA DA KADINA ŞİDDET NASIL ÖNLENMEZ,1,DEVLETİN KÜRTAJI: ROBOSKÎ,1,DEVLETLÛLAR,1,devrim,8,DİĞERLERİ VE KENT HAKLARI…[*],1,dinler,7,DİNLER İSLÂM VE KADIN BEDENİ,1,dinleti,1,DİRENEN DAMAR[*] ÇÜRÜMEYEN,1,direnis,3,dunya,5,dünya,52,düsünce özgürlügü,2,EGEMENLERİN “PYRRHUS ZAFERİ”: F-TİPİ,1,egitim,11,EKİM DEVRİMİ SOSYALİZM KADINLARIN KURTULUŞU,1,ekoloji,10,ekonomi,7,elestiri,1,ELEŞTİRİ HAYATTIR; YAŞATIR,1,emek,14,emekciler,3,EMEKÇİLER İŞSİZLER YOKSULLAR NEREDE,1,emperyalizm,7,EMPERYALİZM- T. “C” VE AFRİN,1,enternasyonalizm,1,ENTERNASYONALİZM ÜZERİNE NOTLAR,1,ERCAN BİNAY’DAN (BAFRA T TİPİ) MEKTUP VAR: ABDULLAH KALAY’A ÖZGÜRLÜK,1,ermeniler,4,ESKİ(MEYEN)/ YENİ TÜRKİYE”DE BARIŞ (MI),1,etnoloji,2,EVET ÇIKSA DA “HAYIR”,1,EVLAT YOLDAŞ,1,fasizm,6,FAŞİZM VE KADINLAR,1,felsefe,1,feminist,1,FİDEL İÇİN SANCAĞI YARIYA İNDİRMEYİN DAHA DA YÜKSELTİN,1,FRIEDRICH ENGELS VE AİLENİN,1,genclik,2,GERÇEKTEN DE NEDİR TERÖR,1,GÖBEKLİTEPE BİZE NEYİ ANLATIYOR,1,güncel,3,gündem,11,GÜNDEM’E DÜNE VE BUGÜNE DAİR,1,HAFIZASINI YİTİRMEYEN “DERSİM’E AĞIT,1,hakkinda,1,HÂL ÜLKEYİ KUTUPLAŞTIRIYOR,1,HÂL VE GİDİŞ(İMİZ),1,HANGİMİZ ÖZGÜRÜZ Kİ,1,hareketler,1,Hasta Tutsak Abdullah Kalay 2. Heyet Raporuna Rağmen Tahliye Edilmiyor!‏‏,1,HAVADIR SUDUR ATEŞTİR YANİ HAYATTIR GRUP YORUM,1,HER GÜN DÖRT İŞÇİ BEŞ KADIN,1,HER KÖYDE BİR “KÖPEK” VARDIR,1,HİÇLEŞTİRİLME KAYGISINDAN ÖFKEYE SARI YELEKLİLER,1,HRANT,1,hrant dink,4,hrant dink'in katline 2015 perspektifinden bakmak,1,hukuk adalet,31,IŞILTILI VE “TEHLİKELİ” BİR KADIN: SUAT DERVİŞ,1,IŞİD VE İSLÂMCI “FEMİNİSTLER”,1,ibrahim kaypakkaya,1,İFADE ÖZGÜR(LÜĞÜ) MÜ,1,İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VAZGEÇİLEMEZ ÖNCELİKLİ DEĞERDİR,1,iktidar,10,iletisim,2,inanc,7,insan haklari,1,isci-sendika,11,islam,14,islam.ortadogu,1,İSLÂMCI-MUHAFAZAKÂRIN ZİHİN HARİTASINDA BİR GEZİNTİ: “NASIL BİR KADIN(LIK),1,İSTANBUL SEÇİMİ - BİR DEĞERLENDİRME,1,isyan,15,İŞÇİ SINIFI 2017 1 MAYIS(’IMIZ) VE KATLİAMIN 40. YILINDA TAKSİM,1,İŞÇİ SINIFININ KADINLAŞMASI,1,İTİRAZ VE ELEŞTİRİ “HAZIROL”DA DURMAZ,1,İYİ Kİ YAŞADILAR İYİ Kİ YAZDILAR,1,KADIN(LAR) VE DEVRİM(LER),1,KADINLAR KAPİTALİZM FAŞİZM VE AKP,1,KADINLAR GERÇEKTEN DE “SINIFLAR-ÜSTÜ” MÜ,1,KADINLAR İÇİN OLABİLECEK EN KÖTÜ ALAŞIMIN ORTASINDAYIZ,1,KADINLARA KENTLERE GECELERE DAİR,1,KADINLARIN KURTULUŞU: MARKSİZM’SİZ OLUR MU,1,kadin,55,kadinlar,11,KALBİM(İZ) CİZRE’DEDİR,1,kapitalizm,19,KAPİTALİZM KÜLTÜR DİRENİŞ,1,KAPİTALİZMİN KENDİNİ İMHASI: NEOLİBERALİZM,1,kart,1,katlamlar,1,katliamlar,7,KELLE FIYATINA HÜRRIYET ESIRLIK BEDAVA,1,KENTİ (YOKSULLARINDAN) TEMİZLEMEK,1,KEŞFEDİLMEMİŞ GELECEĞİN BİÇİMLENMESİ İÇİNDİ SAMİR AMİN,1,kitap,35,KOBANÊ BİZİMDİR BİZ KOBANÊ’YİZ,1,KOLEKTİF BİR DEVLET CİNAYETİ: HRANT DİNK,1,komünizm,4,kriz,49,KRİZ SAVAŞ VE İŞÇİ SINIFI ÜZERİNE GÖRÜŞLER,1,KRİZDEN İNSAN MANZARALARI[*],1,KÜLTÜR “YERLİ VE MİLLİ” MİDİR?YA DA NEDİR,1,kültür sanat,29,KÜRESEL KÜLTÜR” MÜ,1,kürt sorunu,1,laiklik,1,LAİKLİK Mİ HANGİSİ,1,latin amerika,11,LATİN AMERİKA: SAĞIN GERİ DÖNÜŞÜ - 1/ BREZİLYA ÖRNEĞİ,1,LATİN AMERİKA: SAĞIN GERİ DÖNÜŞÜ-2/ PARAGUAY: “TEKNİK DARBE,1,LATİN AMERİKA’DA BARIŞ SÜREÇLERİ,1,LATİN AMERİKA’DAN “BARIŞ SÜREÇLERİ”: EL SALVADOR ÖRNEĞİ,1,LATİN AMERİKA’NIN DESAPARECIDO’LARI,1,leninizm,2,LÜZUM” ÜZERE: BİR KEZ DAHA İSTANBUL SEÇİMİ,1,MAĞLUP MU DENİR ŞİMDİ ONLARA?,1,MARKSİST-LENİNİST ROMAN YAZARI : VEDAT TÜRKALİ,1,marksizm,5,MARKSİZM + V. İ. LENİN = EKİM DEVRİMİ (NOTLARI),1,MARKSİZM AİLE AŞK CİNSELLİK ÜZERİNE SÖYLEŞİ,1,MARKSİZM VE KADIN ÜZERİNE,1,Marksizm ve Kadın: Emek Aşk Aile,3,MARKSİZM VE KADINLARIN KURTULUŞU,1,MARX’IN DÜŞÜNCE DÜNYASINA BİR SEYAHAT: ETNOLOJİ DEFTERLERİ,1,MARX’TAN ÖĞRENEN BİR ÇUKUROVALI: OKTAY ETİMAN,1,MASKELİ FAŞİZM: “POPÜLİST AŞIRI SAĞ,1,medya,1,MEVTAYI İYİ BİLMEZDİK,1,milliyetci,2,mizah,2,MURAT’IN DÜŞÜ LAMBORGHİNİLER VE DÜNYAYI DEĞİŞTİREBİLMEK,1,mücadele,12,MÜCADELE BOYU BİR YAŞAM: SCHAFIK JORGE HANDAL,1,MÜCADELEYE DEVAM”[1] “BU DAHA BAŞLANGIÇ,1,NE OLDU O “İMTİYAZSIZ SINIFSIZ KAYNAŞMIŞ KİTLE”YE,1,NEO-FAŞİZM(LER) “FEMİNİST” Mİ,1,NEO-LİBERAL TÜRKİYE’DE MUHAFAZAKÂRLAŞMA/ DÜŞKÜNLEŞME DİYALEKTİĞİ,1,NEO-LİBERAL TÜRKİYE’NİN “EN ALTTAKİLER”İ: İŞÇİ SINIFI KÜRTLEŞİRKEN,1,neoliberal,9,newroz,1,NİCE ONYILLARA ‘YENİKAPI’LI YOLDAŞLAR,1,O GÜN BU ÜLKEDE. O GÜN O ALANDA,1,OĞLUM(UZ) ÖLÜMSÜZDÜR,1,ohal,4,OKTAY AĞABEY(İMİZ,1,ONLAR ÇALIP ÇIRPTIKÇA BİZ YOKSULLAŞIYORUZ,1,ORÇUN,1,ortadogu,8,ORTADOĞU’DA BİR KARABASAN: IŞİD,1,OSMANLI’YI “İHYA” ETMEK: AKP’NİN TÖRENLERİ,1,OTUZÜÇ KOR DÜŞTÜ YÜREĞİMİZE…,1,ÖFKELENİNCE ÇOK GÜZEL OLUYORSUN TÜRKİYE,1,ÖFORİNİN ORTASINDA,1,ÖĞRETTİKLERİ HATIRLATTIKLARIYLA GREİF DİRENİŞİ,1,ÖLÜMSÜZ ABİ(MİZ) OKTAY ETİMAN,1,ÖRGÜTLÜ MÜCADELE ETİĞİ VE SOSYALİST DEMOKRAS,1,öteki,25,ÖZEL MÜLKİYETİN DEVLETİN KÖKENİ ÜZERİNE,1,ÖZERKLİKÇİ ANAYASA SONRASINDA BOLİVYA DERSLERİ,1,ÖZGECAN’IN KATLİNİN AKP’YLE NE İLGİSİ VAR,1,özgeçmis,1,özgürlük,2,panel,3,PARANOYA VE MEGALOMANİNİN (“YENİ”) REJİMİ,1,PARİS KATLİAMI “BARIŞ SÜRECİ” VE HESAPLAŞMA,1,politika,11,POPÜLER KÜLTÜRE ELEŞTİREL BAKIŞLAR - KISA BİR TARİHÇE,1,protesto,2,RECEP’İN TÜRKÜ(/ŞİİR)LERİ,1,referandum,3,rejim,1,roboski,1,ROBOSKİ’NİN KANAYAN KARANFİLİ,1,röportaj,12,SAHİ “VESAYET (REJİMİ)” KALKTI MI,1,SAHİCİ OLMAK,1,savas,3,savas-baris,1,SAVAŞ ŞIDDET ÜZERINE EKONOMI-POLITIK VE ANTROPOLOJIK NOTLAR,1,SAYGI VE HAYRANLIKLA ÇHD GENEL KURULU’NA,1,secim,17,secimler,4,seçim,5,SEÇİMLERİN SONRASINDA,1,seminer,1,sempozyum,1,SEN ÇÜRÜMENİN RESMİNİ ÇİZEBİLİR MİSİN ABİDİN?YA DA MEMLEKETTEN EĞİTİM MANZARALARI,1,SEN MİSİN “BARIŞ” DİYEN,1,sibel özbudun,1,sinifsal bakis,8,SİVAS KATLİAMI O GÜN ORADA BİTMEDİ,1,siyonizm,2,SİYONİZM ANTİ-SEMİTİZM VE BİR “MUGALATA” ÜZERİNE,1,SOMA “SON” OLSUN; AMA DEĞİL,1,sosyal bilimler,4,SOSYAL BİLİMLER: BİR ŞEY YAPMALI,1,sosyalizm,10,SOYKIRIM ÜZERİNE RESMÎ SÖYLEMLER ya da T.C. SOYKIRIMI NEDEN TANIMALIDIR,1,SOYKIRIMA TANIKLIK(LAR),1,soykirim,2,söylesi,1,söyleşi,2,SÖYLEŞİ: OKURYAZARLIK ÜZERİNE,1,suriye,2,SURUÇ’UN İŞARET ETTİĞİ,1,SUSMA SUSTUKÇA SIRA SANA MUTLAKA GELECEK,1,SUSMA! SUSTUKÇA SIRA SANA GELECEK,1,SUYUN DELİ DUMRULLARI: ÖZELLEŞTİRMELER,1,SÜREKLİLEŞTİRİLEN OHAL VE,1,ŞİDDET Mİ MEŞRUİYET YİTİMİ Mİ,1,ŞİDDET NEDEN KAPİTALİZMİN “OLMAZSA OLMAZI”DIR,1,taksim,3,tanitim,11,TANTALOS’U YARATMAK,1,tarih,14,tck,2,tck301,1,temel demirer,17,tercüme,2,terör,1,TIMEO HOMINEM UNIUS LIBRI/ TEK KİTAPLI İNSANDAN KORKARIM,1,TOTALİTARYANİZMİ SOKAKTA ALT EDEBİLMEK,1,TOTALİTERLEŞMEYE İHVAN’LAŞMAYA KARŞI,1,TÖREN ULUS-DEVLET İKTİDAR[*],1,Turkey a Beauty When Angry,1,tüketim,1,Türk Akademiası: Gerçekten kadınlar için Bir Cennet mi,1,TÜRK HALKI BARIŞÇI MI,1,TÜRK(İYE) İSLÂMI’NDA KADIN OLMAK,1,türkiye,76,ULAŞ ULAŞ’TIR,1,UNUTMAYACAĞIZ UNUTTURMAYACAĞIZ: ŞAHİT OL ANKARA GARI,1,UNUTULMAMASI GEREKENLER,1,üniversite,6,ÜNİVERSİTEYİ ÖLDÜRMENİN SEKİZ YOLU (YA DA ÜNİVERSİTE PİYASAYA NASIL ENTEGRE OLUR,1,VAHŞETİN ALTERNATİFİ VAR ELBETTE,1,VAR OLANDAN KOPMAK İÇİN YEREL SEÇİM VE SORU(N)LARI,1,VENEZÜELLA VE EMPERYALİZM KONUSU,1,VESAYET REJİMİ” ÖLDÜ YAŞASIN “İLERİ DEMOKRASİ,1,video,24,VURUN “ÖTEKİ”NE,1,YA SEV YA TERKET: BİR BİAT ARACI OLARAK MOBBİNG,1,YA SOSYALİZM YA BARBARLIK,1,YANIT: OLAN VE GELEN[*],1,YARGI BAĞIMSIZLIĞI” MI DEDİNİZ,1,yasam,17,YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER NE KADAR “YENİ”,1,yeni yil,2,YENİ YÖK YASA TASLAĞI ÜZERİNE: PİYASA ÜNİVERSİTEYİ YUTARKEN,1,YENİDEN HAYKIRABİLMEK: “YERİMİZ MUTFAK DEĞİL DÜNYA,1,YERELİ BİRLİKTE YÖNETMEK - NASIL BİR DÜNYA İSTİYORSAK ÖYLE BİR YEREL YÖNETİM,1,YILDIZLARIN GÜNCESİNİ TUTAN ADAM: CENGİZ GÜNDOĞDU,1,yök,3,yönetim,1,YÜREĞİMİZDE,1,ZAPATİSTALARIN 33. YILI: BİR DEĞERLENDİRME,1,ZEYTİNLİĞİ ZİNDAN YAPAN SİSTEMATİK ZULME DİRENENLER,1,ZİNDAN(LAR)IN TÜRKÇESİ,1,ZORUNLU BİR AÇIKLAMA (II)… VE BİR EKLEME,1,
ltr
item
sibel🍂özbudun: BAŞKALDIRIDIR MİZAH YA DA HİÇ! [*]
BAŞKALDIRIDIR MİZAH YA DA HİÇ! [*]
sibel🍂özbudun
https://sibelozbudun.blogspot.com/2017/05/baskaldiridir-mizah-ya-da-hic.html
https://sibelozbudun.blogspot.com/
https://sibelozbudun.blogspot.com/
https://sibelozbudun.blogspot.com/2017/05/baskaldiridir-mizah-ya-da-hic.html
true
1739006321341950428
UTF-8
Loaded All Posts Not found any posts Diger daha fazla Yanıtla Cancel reply Sil Ana Sayfa Sayfa Posta Hepsini Gör BUNA BENZER Etiket Arsiv Ara Bütün Yayinlar İsteğiniz gönderi bulunamadı Ana Sayfaya Dön Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Paz Pts Sal Car Per Cum Cmt January February March April May June July August September October November December Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara simdi 1 dakika önce $$1$$ minutes ago 1 saat önce $$1$$ hours ago dün $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS CONTENT IS PREMIUM Please share to unlock Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy