$type=slider$cate=5$meta=0$cate=4$show=home$rm=0

BİR İKTİDAR ARACI OLARAK KORKU[*]

“Hâlbuki korkulacak hiçbir şey yoktu ortalıkta Herşey naylondandı o kadar…” [1] Aslında, hep vardı… Tarihi, olasıdır ki insanl...



“Hâlbuki korkulacak hiçbir şey
yoktu ortalıkta
Herşey naylondandı o kadar…”[1]

Aslında, hep vardı… Tarihi, olasıdır ki insanlık tarihinden eskilere dayanır. Hatta kendini koruma/savunma refleksine temel olduğundan, en azından memeli hayvanlar (ama belki de omurgalılar, kıkırdaklılar… hava ve deniz hayvanları) için türü sürdürmeye yarayan yararlı bir içgüdü olduğu da söylenebilir. Kara ve deniz hayvanlarının çoğu ve de kanatlılar kendi türleri için tehdit oluşturan başka hayvanlardan korkarak kaçarlar…
Yani korkuyu insan icat etmedi.
Ama araçsallaştırdı… Onu salt türü sürdürmek için yararlı bir içgüdü olmaktan çıkartarak insana değginleştirdi. Ve o güne dek hiçbir canlı türünün aklına gelmemiş varyantlarını yarattı: cin-peri-hayalet-şeytan korkusu, hırsız korkusu, düşman saldırısı korkusu, günaha girme korkusu, tecavüze uğrama korkusu, işkence korkusu, işsizlik korkusu, yoksulluk korkusu, devlet korkusu, polis korkusu, Tanrı korkusu…
Korkunun Batı uygarlığının oluşumundaki kurucu rolü konusunda dikkate değer bir çalışması bulunan Elemér Hankiss,[2] toplumsal yaşamda bunca merkezi rol oynayan bir içgüdünün Batı toplum bilimlerinde neden bu denli az ilgi gördüğüne şaşırmadan edemiyor. (s.5) Psikoloji ve psikiyatri, evet; antropoloji kısmen; ama Hankiss’in dökümünde sosyoloji literatürü korkuya gerçekten de hak ettiği yeri ver(e)memişe benziyor. Hankiss’i değinmediği siyasetbilim ve iktisat literatürleri de öyle…
Tabii kitabın orijinal versiyonunun yayınlandığı 1999’a dek. Ya da şöyle söyleyeyim; El Kaide’nin kaçırdığı uçakları canlı bomba olarak kullanarak ABD’nde İkiz Kuleler ve Pentagon’a yönelttiği intihar saldırılarına kadar.
Ya da bir başka deyişle, o güne dek “terör”, “savaş”, “şiddet” ya da adı her ne ise, korkunun kaynağını “ötelerde”, başka coğrafyalarda”, “bizim uygarlık çemberimizin dışında”, “başka insanların: Müslümanların, Batılı-olmayanların, barbarların sorunu”… olarak konumlandıran güvenlik ve huzur yuvası Batı’nın “dış/yabancı tehdit”ten hiç de o denli uzak olmadığını kavrayışına dek… O gün bugündür, yani 2000’lerin başından beri, Batı dünyasının siyasetbilim, sosyoloji, hatta iktisat literatürü, “korku” ve onunla akraba kavramlara (risk, tehlike, tehdit, terör, güvenlik…) ilişkin çalışmalarla kaynıyor.[3] Yalnızca sosyal bilimler literatürü mü; Batı dünyasında gündelik yaşam özgürlüklerin güvenliğe feda edildiği bir Panoptikon’a dönüşmedi mi, kamusal yaşam parsel parsel, sokak sokak gözetim altında tutulmuyor, milyonlarca kişinin yapıp ettikleri güvenlik kameraları, konuştuklarıysa telekomünikasyon denetim araçlarıyla izlenmiyor mu? Yoksullar (ve aşağı yukarı demografik olarak onlarla örtüşen) etnik azınlıklar, kentlerin dışına, “riskli bölgelere” sürülürken, zenginler yüksek duvarlar, kameralar, özel güvenlik görevlileriyle çevrili “yüksek güvenlik" rezidanslarına sığınmadılar mı?
Oysa herşey 11 Eylül’le başlamadı…
Dedim ya, korku hep vardı. Hatta sınıflı toplumlar tarihinin erken evrelerinde iktidar kurucu bir boyutu olduğu keşfedilerek manipüle de edilegelmiş, araçsallaştırılmıştı. Uyrukların ancak, yalnızca bir “baba” olarak korumacılığına sığınmakla kalmadıkları, aynı zamanda “cezalandırıcı”, “disipline edici olarak gördükleri yöneticiler karşısında uysal, boyun eğici koyunlara dönüştükleri belki de sınıflı toplum tarihinin ilk keşiflerindendir. Baskı, yasaklama, dayak, aç-susuz bırakma, işkence, katliam, soykırım, tecavüz, tehcir, tecrit… her biri ve tabii bunların yarattığı korku bir “iktidar kurucu” olarak rol oynamadı mı?
Ama kabul etmeli, korkuyu üretken, kârlı ve daha da önemlisi sevk ve idare edilebilir bir “business”a dönüştüren, kapitalizm oldu. Dieter Duhm Kapitalizm ve Korku’da[4] etraflıca işler; Duhm’a göre, “her toplumsal korku, onu yaratanın doğasından kaynaklanmaktadır. Kapitalizmde, doğası gereği ürettiği, üretmek zorunda kaldığı korkunun ana kaynağı sermayedir. Kitabı okudukça daha derinlemesine anlıyoruz ki dünyanın en korkak varlığı sermayedir. Durmadan artı değeri biriktirerek, biriktirirken de sömürerek kendisine gerekli olanla istikrarlı iş barışı olan ve güvenli ortamı hazırlayacak korkutuculara ihtiyaç duyar. Bunu çoğu zamanda bilincinde olmadan bir korkutucu aracı olmayı ödev sayar. Ancak bu korkutma ödevlerini yerine getirirken buyruğunda oldukları sermaye gibi korkaktırlar. (…) Kapital, varlığımızı sürdürebilme temelindeki güdüsel, sıradan insanı korkularımızı kendi dizgesinde boyun eğdirmek için çoğaltır. Sistem bunların yanı sıra bu korkulara süreklilik kazandırmak için, tinsel öğeleri de kullanmaktan geri durmaz. Bunlarla da ‘hayır’ deme erdemini de yaşamın her alanından elimizden almayı hedefler. Bu durum bu gün de sürer. Çünkü ayakta kalabilme sorunu, her zamankinden daha ağırdır.”[5]
Gerçekten de kapitalizm, geçmiş egemen sınıfların ve onların ellerinde biçimlenmiş baskı aygıtlarının tarihsel bilgisini devralırken, “korku” yu yalnızca bir baskı (dolayısıyla da salt “iktidar-kurucu”: insanları sindirerek, baskılayarak tahakküm altına alma/sömürme) aracı olarak ele almakla yetinmenin abes olduğunu, korkunun aynı zamanda pazarlanabilir bir metaya dönüştürülebileceğini ve üzerinden ciddi servetler devşirilebileceğini keşfetti… Dahası, yalnızca sopadan değil, aynı zamanda sevk ve idare (management) edilmiş, “imal edilmiş” korku-uyandırıcılar (risk kaynakları) elinde ürkütülmüş insanlar, paralarını vermekle kalmıyor, aynı zamanda sistemin kendi güvenliklerini sağlayacak tarzda işlediğine daha kolay ikna oluyorlardı. Dolayısıyla kapitalizm, sayısız “risk yönetimi” modalitesiyle “korku”yu salt bir “zor” yöntemi değil, aynı zamanda bir “ikna” aracı, bir hegemonya kaynağı hâline getirmeyi başardı.
Tabii ki elindeki, bugüne deki hiçbir sömürü/tahakküm sistemine nasip olmamış kapsayıcı ve nüfuz edici zihin kontrol sistemi, yani medya sayesinde…
Bir an gözlerinizi kapatıp, çevremizi saran sayısız “korku” kaynağını aklınızdan geçirin. Hırsızlık… terör… kanser, AIDS veya SAR… siber saldırılar… bilgisayarınıza, cep telefonunuza virüs bulaşması olasılığı… sokak şiddeti… taciz, tecavüz… beğenilmeme… yalnızlık… işsizlik… şişmanlama… deprem, sel ve diğer doğal afetler… küresel ısınma… GDO’lar… baz istasyonları… susuzluk… trafik kazaları…
Ve onları bertaraf etmek için “pazarlanan” güvenlik önlemlerini: alarm/uyarı sistemleri… yaşamımızın her anında bizleri gözetim altında tutan gözetleme teknolojileri… güvenlik görevlileri… bütün bir tıp sistemi… siber güvenlik kalkanı… erken uyarı sistemleri… karmaşık silah teknolojileri… özsavunma gereçleri… yaşam “koç”ları, arkadaşlık siteleri, psikologlar… sigorta poliçeleri… diyet ürünleri, zayıflama programları, “sağlıklı yaşam” söylenceleri… dev bir “organik ürünler” sektörü… özelleştirmeler… tahkim edilmiş taşıt aksamı… Velhasıl, her bir “koruyucu” önlemin yeni risk alanları açtığı, imal edilmiş bir güvensizlik duygusunu örtebilme girişimlerinin devasa ve son derece “ballı” bir sektöre dönüştürüldüğü, insan yapımı bir cehennem… İnsanları önce korkutup, ardından bu korkuyu izale edecek önlemleri onlara pazarlayarak hem paralarını almak, hem de onlar indinde vazgeçilmez olabilmek becerisi…
“Medya” dedim; son dönemlerde tüm bir medyanın bir dev bir “korku fabrikası” olarak çalıştığından kuşku duyan var mı?[6]
David Altheide, korku söyleminin medya ve popüler kültür araçları aracılığıyla nasıl inşa edildiğini irdelediği bir makalesinde[7] şunları söylüyor:
“ABD’nde yaklaşık son 30 yıldır korku söyleminin ana odağı, suç olageldi. Suç ve korkuya ilişkin haberler, pek çok sosyal bilimcinin suçun korkuyla nasıl bağlantılı olduğuna değgin araştırmalarında benimsedikleri yaklaşımda etkili olmuştur. (…)
Çok sayıda suç mitosu (yamyamlar, yabancı tehlikesi, rastgele şiddet…) dahil kurbanlaştırma, korku siyasetinin kültürel temellerini, özellikle de hepimizin aktüel ya da potansiyel kurbanlar olduğumuz ve korku kaynağından -caniler ya da teröristler- korunmayı gereksindiğimiz inancını desteklemektedir. “Haber kaynağı” olarak haber medyasıyla birlikte çalışan politikacılar ve devletin denetim kuruluşları -ve ilişkin teşebbüsler- bu kaygıyı temellük etme, bir güvensizlik ve bizi kollayıp kurtarmak için gözetim, koruma, öç ve ceza sağlayacak formel sosyal denetim kurumlarına bağımlılık yaratma konusunda çok şey yaptılar. Horn Qvist, güvenlik perspektifinin özellikle çok sayıda sapma ve ihlâl durumunun toplumsal düzene yönelik bir tehdit olarak algılandığı koşullarda, salt yasayı geçersizleştirdiğini belirtir.
İlkin, merkez etken bireyin hangi eylemleri işlemiş olabileceği değil, onun hangi gruba ait olduğudur: Uyuşturucu bağımlısı mıdır? Eylemci midir? Sığınmacı? Müslüman? Arap? … İkinci olarak güvenlik mantığına göre, önemli olan davranışın kendisi değil, bunun neye işaret ediyor olabileceğidir: bireyin bir risk oluşturduğu anlamına gelebilir mi? (…) Suç ve kamu düzenine -dolayısıyla da tüm iyi yurttaşlara- yönelik tehditler, korku odağına dahildir ama konu zaman içinde değişir. Sahip oldukları ortak nokta, “öteki”ne, dışarlıklıya, üye-olmayana, yabancıya işaret etmeleridir. Ne ki Schwalbe et al. (2000) “ötekileştirme”nin başat bir grubun madun bir grubu var etmek üzere tanımladığı toplumsal sürece içkin olduğunu göstermiştir. Bu, bir “grup duygusu” ve simgesel aidiyet sınırlarının oluşturulmasını gerektirmektedir… Bu (kurucu dilin -b.n.) bir bölümü de korku söylemine değgindir.”
Söylem konuşma ve yazıdan fazlasıdır; bir konuşma ve yazma tarzıdır. Söylemi düzenlemek neyin nasıl, kim tarafından, kime söylenebileceğine ilişkin bir dizi formel ya da informel kuralı dayatmaktır. Bunun nihai sonucu, eylemin düzenlenmesidir; bir söylem biçimi standart bir pratik olarak kurumsallaştığında, eşitsizliği yeniden üretmenin aracı hâlini alır; çünkü yalnızca düşünce ve duyguları düzenlemekle kalmaz, aynı zamanda Ötekileri teşhis etmeye, dolayısıyla da Ötekileri tanımlamaya, böylelikle de sınırları sürdürmeye yarayacaktır.”
Evet, korku, yalnızca fiziksel “zor”, “şiddet”, vb. aracılığıyla üretilmez. Daha çok “düzen”in bozulacağına ilişkin kaygılar aracılığıyla biçimlenen bir hâldir ve bu yönüyle “söylem”e içkindir. Söylem ise, deneyimlenen’den çok düzenlenen’dir: günümüzde kapitalizm insanlarda önce “düzen”e değgin bir takım fikir, imge ve eğilimler yaratır: sağlıklı, enerjik, mutlu, hijyenik, güvenlikte vs. olma hâli… Ardından bunların aslında ne denli kırılgan, bozulmaya açık, risk yüklü olduğuna dair bir tehdit söylemi oluşturur[8] (parodileştirelim: halı saçakları, banyo yüzeyleri, klozet kenarları, elektrik düğmeleri, mutfak tezgâhlarının aslında nasıl kir, pas, mikrop, bakteri ve diğer korkunç tehditlerle yüklü birer “cangıl” olduğu imgesi…) Ve nihayet bu “tehdit”leri bertaraf edecek önlemi bize pazarlar: süper kahraman deterjan X!
Bu enstantane, bir “korku idaresi” (“risk management” diyorlar) örneğidir ve birkaç bakımdan işlevseldir: bir yandan açık bir ticarî etkinliktir; bir pazarlama edimi. Ama aynı zamanda müşteride içinde yaşadığı yuvanın göze görülmez, yabancı, dışarlıklı ve öngörülemez milyonlarca tehlikeyle dolu olduğu algısı yaratıp bu halet-i ruhiyeyi kalıcılaştırarak bir özgüven kırımına yol açar. Kişi, yuvasını saran, halısının tüyleri arasında gizlenen, klozetin kenarlarında yuvalanan mite’lar, bakteriler, mikroplar ordusu karşısında çaresizdir. Ancak kendi dışında, kendisinden daha güçlü, uzman, bilgili, yetenekli bir özne onu bu tehditlere karşı koruyabilecektir… Bu ise, kişinin deterjan X’e, onu üreten firmaya -ve kendisine karşısında aciz kaldığı yabancı ve tehlikeli güçler, tehditlere karşı güvenlik sağlayan sisteme bağımlı hissetmesine yol açacaktır. “Tüketici” yaratılmıştır; giriştiği tüketim etkinliği, ihtiyaç-karşılayıcı bir edim olmaktan çok, onun piyasa güçlerine bağımlılığını yeniden üretecek bir ritüel ve tüm olan biten ise, bir “söylem”dir.
Örneğimizi biraz siyasallaştıralım mı?
Anımsayacaksınız, 7 Haziran 2015 seçimlerinde, 2002 yılından beri iktidarda olan AKP % 40.9’luk oy oranı ve 258 sandalye ile iktidara geldiğinden beri ilk kez, meclisteki çoğunluğunu kaybetmiş, seçimlere ilk kez katılan HDP ise % 10’luk ülke barajını geçerek (oy oranı: % 13.1) parlamentoda 80 milletvekilliği kazanmıştı. Kürt hareketi ile sol hareketin ortak sevincini, iyimserlik ve özgüven patlamasını tarife hacet yok; belleklerde olay henüz çok yeni.
Ancak başta Cumhurbaşkanı olmak üzere devlet kurmayları bir “korku politikası”nı devreye sokmada gecikmediler. Seçimlerden önce uç veren gerilim apansız ve radikal biçimde tırmandı(rıldı)… 7 Haziran 2015 seçimlerinden kısa bir süre sonra ülkenin genel tablosu, başta Suruç ve Ankara Garı olmak üzere art arda patlayan canlı bombaların yol açtığı yüzlerce ölüm, “barış süreci”nin duvara toslaması, Kürt direniş hareketinin özyönetime yönelmesi ve başta özyönetim ilan edenler olmak üzere çok sayıda Kürt kentinin güvenlik güçlerince tarumar edilmesi, günlerce, aylarca süren sokak çatışmaları, yakılan, bombalanan evler, sokaklarda bekletilen sivil ölüler, bodrumlarda yakılan yaralılar… oldu! Mahalleler, kentlerle birlikte, 7 Haziran 2015 seçimlerinin yarattığı umut, coşku ve sevinç de yerle bir olmuştu.
Bu arada, iktidar partisi, özellikle de partiyle bağlarını sürdürdüğünü gizlemeye gerek duymayan Cumhurbaşkanı, başlıca teması güvenlik olan yüksek dozlu bir propaganda kampanyası yürüttü. Bütün bunlar yanlış tercihin sonucuydu; “terör” örgütleri “barış süreci” boyunca silahlanıp kentlerde mevzilenmişler, ülkeyi bölme yönündeki hain planlarını harekete geçirmek üzere pusuya yatmışlardı. Ülkeyi terör örgütlerince sürüklendiği bu uçurumdan, ancak “terörün kökünü kazıma”ya kararlı, gerektiğinde binlerce kişiyi öldürebilecek, mahalleleri tarumar edebilecek, insanları diri diri yakabilecek güçte bir irade kurtarabilirdi. Seçmenler bir an önce yanlış tercihlerinden dönmeli, vatanı uçurumun eşiğinden döndürecek o sağlam iradeye yöneltmeliydiler desteklerini.
Ve seçimler beş ay sonra, 1 Kasım 2015’te yenilendi. Sonuç şaşırtıcı değildi: AKP oylarını % 8.6 oranında artırarak % 49.5’a ulaştırdı. HDP ise % 2.36 oranında oy kaybına uğrayarak seçim barajını ucu ucuna geçebildi: % 10.76…
Bu enstantane, bir “korku idaresi” (“risk management” diyorlar) örneğidir ve birkaç bakımdan işlevseldir: bir yandan açık bir siyasal pazarlama edimidir. Ama aynı zamanda seçmende içinde yaşadığı ülkenin yabancı, dışarlıklı ve öngörülemez sayısız tehlikeyle dolu olduğu algısı yaratıp bu halet-i ruhiyeyi kalıcılaştırarak bir özgüven kırımına yol açar. Kişi, ülkesini saran, sokaklarında, meydanlarında kendini patlatan, kentlerde hendekler kazan, güvenlik güçlerine saldıran “teröristler, bölücüler, iç düşmanlar”(!) karşısında çaresizdir. Ancak kendi dışında, kendisinden daha güçlü, uzman, bilgili, yetenekli bir özne onu bu tehditlere karşı koruyabilecektir… Bu ise, kişinin güçlü bir Başkan’a, onu üreten partiye -ve kendisine karşısında aciz kaldığı yabancı ve tehlikeli güçler, tehditlere karşı güvenlik sağlayan sisteme karşı bağımlı hissetmesine yol açacaktır. “Uyruk-seçmen” yaratılmıştır; giriştiği seçme etkinliği, özgür irade ve politik bilince dayalı bir tercih olmaktan çok, onun iktidar güçlerine bağımlılığını yeniden üretecek bir ritüel ve tüm olan biten ise, bir “söylem”dir… Hiç kuşku yok ki ülkeye çok pahalıya mal olmuş bir söylem!
Evlerimizi istila eden, halının tüyleri arasında, evyelerde gizlenen, bizi hastalandıracak bakterilere; kentlere hendek kazan, ülkeyi bölmek isteyen teröristlere; ya da aramıza karışarak nasiplendikleri refahımızı, teknolojimizi bize karşı kullanan, Dünya Ticaret Merkezi’ni çökerten, Pentagon üzerine çakılan köktendincilere karşı savaş stratejilerinin aynı mantığa tabi olması,[9] bir rastlantıya değil, prefabrike bir “korku söylemi”nin mantığının, yaşamın tüm alanlarında geçerli kılındığına işaret ediyor. Ve tümü birden, “güvenlik-merkezli” bir yönelimi besliyor: Kapitalizmin bizim için imal ettiği güvenlikli, sterilize, konforlu dünyada yaşamayı sürdürmek istiyorsak, “insan hakları”, “özgürlükler”, “barış”, “özgüven”, “siyasal katılım” gibi taleplerden vazgeçmemiz, güçlü, uzman, herşeyi bilen bir üst iradeye teslim olmamız, ve artan ölçüde polisiye, siyasal-militer rejimlere razı olmamız gerektiğini anlatıyorlar bize… Geri dönüşün ucu açık bir tatlı düşe dönüştüğü, kesintisiz bir OHAL durumundan razı, hatta buna talepkâr olmak...
Küreselleşme karşıtı literatürde “korku kültürü” olarak anılan tam da bu:
“… ‘Korku kültürleri’ni siyasal sistemler, militarize cemaatler ve idarî aygıtlar arasındaki artan ölçüde uçucu temas bölgelerinde sıkışmış insanlara söylemsel, stratejik ve deneyimsel olarak dayatılan terör rejimleri çerçevesinde kavrıyoruz. Korku kültürlerinin siyasal temeli vardır: korku ya da terör gibi negatif duygular, popülasyonları militarize toplumların kışlavarî mekânları içerisinde yönetmek üzere üretilip sürdürülürler. Bu anlamda, bir korku kültürel sistemi salt şiddetin yan ürünü ya da savaşın kaçınılmaz bir semptomu olarak anlaşılamaz. Terör biçimleri tarihin, toplumun ve küresel politikaların mamulâtıdır. Korku kültürleri ve terör hâlleri, askerî, siyasal ve idarî aktörler tarafından bir popülasyon yönetimi tarzı olarak kullanılan duygusal idare aygıtlarıdır.”[10]
* * *
Buraya dek ifade ettiklerimi birkaç kalem hâlinde toparlayacak olursam:
- Korku, insanın da dahil olduğu hayvanlar aleminde hayatta kalmaya ve dolayısıyla da türü sürdürmeye yönelik bir içgüdü olarak insanı önceler.
- İnsana hangi evrimsel mekanizmalar aracılığıyla aktarıldığını bilmiyoruz. Ama korku içgüdüsünün insanla birlikte, hayatta kalmaya, türü sürdürmeye yönelik bir bir içgüdü olmaktan çıkarak insansallaşmıştır.
- İnsandaki “tehdit” algısı, reele olduğu kadar “sanal”a da dayanır: Atalarımız, evrimsel gelişmelerinin belirli bir noktasında, yırtıcı hayvanların, kendi yaşam alanlarını ellerinden almak isteyebilecek “yabancı” hemcinslerin, orman yangınlarının vb. yanısıra, kendi imgeleminin ürünü cinlerden, perilerden, ifritlerden, ilahlardan… da korkmaya başlamıştır.
- Ve olasıdır ki tahakküm ve sömürünün kurumsallaşmasıyla birlikte, “korku”, ezenlerin, sömürenlerin elinde araçsallaşmış, baskı ve sömürüyü sürdürmeyi sağlayacak bir araca dönüşmüştür. Bu anlamda devletin kendisinin hem bir korku düzeneği, hem de uyrukları dış tehditlere karşı koruyan bir aygıt olarak kurgulanması, çarpıcıdır.
- Korkunun araçsallaş(tırıl)ması sınıflı toplumların tarihi kadar eskiyse eğer, bir kâr kaynağı olarak tecessüm etmesi, kapitalizmin icadıdır.
Doğrudur; kapitalizm, bir korku rejimidir ve bu rejimde korku, sermayenin boyunduruğunu sürdürmenin temel aygıtıdır: Üretim araçlarının mülkiyetinden soyunmuş milyonlarca insan işsizlikten korkmasa, ücretli kölelik sistemi sürdürülemez, örneğin. İnsanlar ellerine geçen üç beş kuruşun çalınmasından ya da alım gücünü yitirmesinden korkmasa, bankalar mevduat bulamaz… Sokakta saldırıya uğrama, evine hırsız girme korkusu devasa bir emniyet sistemini, dış düşman korkusu militer kompleksi ayakta tutar.
- Ama bu kadar da değil: Kapitalizmle birlikte korku aynı zamanda bir pazarlama aracına dönüşmüştür: Metalardan yaratılma konforlu, hijyenik, steril, güvenli dünyaya yönelik riskleri bertaraf edecek devasa bir “güvenlik” pazarı yaratmıştır kapitalizm: ilaçlar, antiseptikler, deterjanlar, pestisidler, fitness klüpleri, “organik” gıdalar, alarm sistemleri, gözetim teknolojileri, kişisel silahlar, antivirüs programları, askeri-sınaî kompleks…
- Ve yine kapitalizm, antibakteriyel mantık ile, anti-terör mantığı tekil bir buyrultu çerçevesinde yeniden dizilime tabi tutmuştur: saldırı riski altındaki bireyin, kendisi için imal edilmiş standartları sürdürebilmek adına etkinliğinden, özgüveninden, yaratıcılığından vazgeçerek, üst, güçlü ve uzman bir iradeye boyun eğmesi… Daha fazla güvenlik adına, daha az özgürlük… Risk söyleminin gerçekliği ikame ettiği bir iktidar (yeniden-) üreticisidir korku, kapitalizmde. Ve bunların tümü, kapitalizmin olmazsa olmazı, raison d’etre’i eşitsizliği sürdürebilmek içindir.
Bu durumda, hayatımıza giderek daha fazla yön veren korkulardan kurtulmanın yolu, psikiyatrik yardıma, X marka deterjana, şu ya da bu antivirüs programına, askere, polise, hükümete, Reis’e, bağlanmaktan, idam cezasını geri getirmeye kalkışmaktan vb. değil, başka ve eşitlikçi, barışçıl, özgürlükçü bir dünya olasılığını tahayyül etmekten geçmektedir…

23 Ağustos 2016 17:38:05, Çeşme Köyü.

N O T L A R
[*] 18 Mart 2017’de Ankara’da düzenlenen ‘Politik Korku ve Korku Politiği’ Sempozyumu’nda yapılan konuşma… Toplum ve Hekim, Cilt:32, No:2, Nisan 2017…
[1] Turgut Uyar.
[2] Elemér Hankiss, Fears and Symbols, Central European University Press, Budapeşte, 2001.
[3] 2000’li yılların başlarında “korku” literatürüne değgin bibliyografik bir çalışma için bkz.: Wilson N. Brisset, “Bibliographic essay on fear”, The Hedgehog Review, Sonbahar 2003: 115-123.
[4] Dieter Duhm, Kapitalizmde Korku, Kırmızı Yayınları2009 (3. Basım)
[5] “Kapitalizmde Korku- Dieter Duhm Korkan korkutur” http://www.insanokur.org/kapitalizmde-korku-dieter-duhm-korkan-korkutur/.
[6] Bkz. Aysel Demir, “Siyasi bir Korku Aracı Olarak Medya”, Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik, Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi, 14-16 Ekim 2010, Bursa. İsmail Serin (der.), ASA, 2010: 725-750. Stefanie Grupp da “Korku söyleminin siyasal imaları” başlıklı makalesinde bireysel korkuların giderek daha az doğrudan deneyimin sonucu olup, medya aracılığıyla yaratıldığını söylüyor: “Korku giderek daha az birinci elden deneyimleniyor ve artan ölçüde söylemsel ve soyut bir düzlemde yaşanıyor. (…) Korku dolu bir yaşamdan, korku dolu bir medya içinde yaşamaya doğru genel bir yönelim söz konusu.(akt. Frank Furedi, “The only thing we have to fear is the ‘culture of fear’ itself”,4 Nisan 2007, http://www.spiked-online.com/index.php?/site/article/3053/
[7] David Altheide, “Terrorism and the Politics of Fear”, Cultures of Fear, A Criticl Reader, Uli Linke, Danielle Taana Smith (der.) Pluto Press, 2009: 56.
[8] David Garland’ın şu gözlemi, bu konuda son derece anlamlıdır: “Suç korkusu, aktüel suç ve kurbanlaşmadan apayrı olarak, kendi başına bir sorun hâline geldi ve suçu azaltmaktansa korku düzeyini indirmeye yönelik münhasır politikalar geliştirildi (D. Garland, The Culture of Control; Crime and Social Order in Contemporary Society, Oxford University Press: Oxford 2001:10)
[9] Slavoj Zizek yaşadığımız, ya da yaşadığımızı sandığımız “gerçekliğin” “mamûl” olduğuna işaret ettiği bir yazısında, bu koşutluğa Hollywood’un felaket filmlerini de ekliyor. (Bkz. Slavoj Zizek, “Welcome to the Desert of the Real”, Cultures of Fear, A Critical Reader, Uli Linke, Danielle Taana Smith (der.) Pluto Press, 2009: 70-77)
[10] Uli Linke ve Danielle Taana Smith, “Fear: A conceptual framework”, Cultures of Fear, A Criticl Reader, Uli Linke, Danielle Taana Smith (der.) Pluto Press, 2009: 4-5).

Yorum Ekle

BLOGGER

|/fa-clock-o/ Başlıklar$type=list-tab$c=5$date=1$au=0$page=1$sn=1

/fa-star-o/ Öne Cıkanlar$type=list-tab

/fa-comments/ Yorumlar$type=list-tab$com=0$c=5$src=recent-comments$pages=1

/fa-history/ Arşivden $type=list-tab$source=random-posts$author=0$c=5

/fa-users/ TAKIP ET

Ad

“HOŞGÖRÜDEN EŞİTLİĞE: TÜRKLERLE ERMENİLER ARASINDAKİ GÜÇ İLİŞKİLERİNİ BİR SİVİL HAKLAR MODELİ ARACILIĞIYLA DEĞİŞTİRMEK,1,“KOBANÊ’NİN ‘BİZ’İMLE NE ALÂKÂSI VAR?,1,“NEFRET SUÇLARI” VE “ZEHİRLİ KAN” ÜZERİNE,1,1 MAYIS 2015’DE İSTİKAMET(İMİZ) -2014’TE OLDUĞU GİBİ!- TAKSİM,1,1 MAYIS 2016 DERS(LER)İ,1,1 MAYIS’A GİDERKEN: AKP KADINLAR İÇİN NE YAPTI,1,1 mayis,13,100. YAŞINDA EKİM DEVRİMİ’NİN ANIMSATTIKLARI,1,100’E 1 KALA ERMENİ GERÇEĞİNİN TOPOĞRAFYASI,1,12 eylul,4,12 EYLÜL 2010 SONRASI,1,12 EYLÜL KİME KARŞIYDI?,1,12 EYLÜL YARGILANDI… MI?,1,12 EYLÜL’Ü YARGILAMAK...,1,1915- HRANT VE ADALET,1,1968’İN 50. YILINDA SARI YELEKLİLER,1,2013,1,2014,1,2014 İÇİN 2013’ÜN 1 MAYIS DERSLERİ,1,2015,1,2015 1 MAYIS’INDAN 2016’YA YİNE YENİDEN ISRARLA TAKSİM,1,2016,1,2018,1,2019: YERKÜREDE VE COĞRAFYAMIZDA İŞÇİ SINIFI(MIZ),1,23 NİSAN BİTTİ ‘KUTLU DOĞUM’ VERELİM,1,24 HAZİRAN SEÇİM(LER)İ VE TAVIR(IMIZ),1,7 HAZİRAN 2015 SEÇİMLERİ’NE DAİR -GEREKÇELİ- TAVRIMIZ,1,7 HAZİRAN’DAN 1 KASIM’A HDP NOTLARI,1,8 mart,3,A-UTOPYA’YA UNUTULMAZ BİR YOLCULUK,1,ABD EMPERYALİZMİ VE VENEZÜELLA 2019,1,AÇIK SÖZLÜ OLMAK İYİDİR (7 HAZİRAN SONRASINA DAİR DEĞERLENDİRME),1,ADALET: ANTROPOLOJİK BİR BAKIŞ,1,afis,1,AFRİN (VE SURİYE’N)İN ÖTESİDİR,1,AFRİN (VE SURİYE),1,AKADEMİNİN ÖZGÜRLÜĞÜ İÇİN,1,akademisyen,2,AKADEMİSYEN SORUMLULUĞU,1,AKLIMIZDA TAŞIYORUZ SİZLERİ,1,akp,36,AKP İKTİDARI VE GÜNDELİK HAYATIN İSLÂMİLEŞTİRİLMESİ,1,AKP İSLÂM FAŞİZM ve KADINLAR,1,akp.kriz,1,AKP’NİN ‘KÜLTÜR POLİTİKALARI’?,1,AKP’NİN “DERİN DEVLET”İ,1,AKP’NİN “KINDER KUCHE KIRCHE”Sİ,1,AKP’NİN “MUHAFAZAKÂR”LIĞI NEYE DENK DÜŞER,1,AKP’NİN “ORGANİK AYDINLARI” VE HAZİRAN KALKIŞMASI,1,AKP’NİN BAŞKAN”LIĞI,1,AKP’NİN EĞİTİM SİSTEMİ Mİ DEDİNİZ,1,AKP’NİN EĞİTİM SİSTEMİ: MİLLİYETÇİ MANEVİYATÇI VE PİYASACI,1,AKP’NİN EĞİTİM SİSTEMİYLE İMTİHANI,1,AKP’NİN KADINLARA KARŞI SAVAŞI: MADAM GİBİ ÖLMEK,1,AKP’NİN MUHAFAZAKÂRLIĞI İSLÂMCILIĞI NEOLİBERALİZMİ VE KADINLAR,1,aktuel,4,aktüel,2,ALEVÎLİK VE SINIF MÜCADELESİ: KÜLTÜR VE EKONOMİ POLİTİK,1,aleviler,1,amerika,1,ANADOLU’NUN “YA BASTA”SI,1,antropoloji,10,ANTROPOLOJİ: NASIL VE NİÇİN,1,arkeoloji,1,ARSIV,1,ATAERKİ” ÜZERİNE,1,ATAERKİL PAZARLIK BOZULDU,1,AVM’LER,1,AVRUPA BİRLİĞİ: ÇOKKÜLTÜRCÜLÜĞÜN “KRİZİ”,1,aydinlar,9,aydinlar devrimciler,27,AYŞE ÖĞRETMEN “DAVA”SININ ANIMSATTIĞI,1,Barış Bildirimi metni,1,baris,7,basin,3,BAŞKALDIRIDIR MİZAH YA DA HİÇ!,1,BE ZİMAN JÎYAN NA BE,1,BEJDAR’IN TUTSAK ALINAMAYAN ŞİİRLERİ,1,BEKLE BİZİ -YENİDEN- TAKSİM,1,BELLEKLE GELECEĞİN KARŞILAŞMASI,1,bilim,3,BİR “ELEŞTİRİ”YE KISA KENAR NOTLARI,1,BİR “İMKÂNSIZ AŞK” HİKÂYESİ: “AKADEMİ VE ÖZGÜRLÜK,1,BİR “PRAKSİS ANTROPOLOJİSİ” İÇİN,1,BİR AYDIN(LIK) HÂLİ FİKRET BAŞKAYA,1,BİR DAHA ASLA DİYEBİLMEK İÇİN: GÖZALTINDA KAYIPLAR,1,BİR İKTİDAR (YENİDEN-)ÜRETME ARACI OLARAK MOBBİNG[*],1,BİR İKTİDAR ARACI OLARAK KORKU,1,BİR KEZ DAHA “TERÖR” MÜ,1,BİR KİMLİK SİYASETİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK VE IRKÇILIK,1,BİR MİLAT: REFERANDUM VE SONRASI,1,BİYOLOJİ KADER Mİ? ya da “FITRAT”A DAİR,1,BİZİM DELİLERİMİZ,1,BM DB VE IMF’NIN DILINDE KADIN YOKSULLUĞU,1,bölge,3,BU 12 EYLÜL REJİMİ… BURADAN ÇIKIŞ YOK,1,BU NE ŞİDDET BU CELÂL? (YA DA “GULYABANİ” KİM),1,BUGÜN ADNAN YÜCEL KONUŞACAĞIZ,1,CELLATLARIN DÖKTÜKLERİ KAN,1,cevre,12,CHARLIE HEBDO’YA SALDIRI TE’VİLLERİ VE TAVRIMIZ,1,chd,1,cinayetler,12,CUJUS REGIO EJUS RELIGIO,1,CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ VEYA BU KADAR YETKİYİ BABANIZA VERİR MİYDİNİZ,1,Çile'nin Antropolojisi: Bir Anı Bir Gözlem ve Bir Tahlil Girişimi,1,ÇOCUKLAR ÖLMESİN DEMEK TERÖR SUÇU MU,1,ÇOCUKLARININ ETİYLE BESLENEN ÜLKE,1,ÇÖZÜMÜN SOSYO-EKONOMİK YANI,1,DAĞLAR ERİRSE – ZEVEBÂN,1,DAİMA YAŞAYACAKTIR İSMİYLE MÜSEMMA YAŞAR KEMAL,1,DARBE GİRİŞİMİ VE SONRASI,1,dava,13,davalar,1,DELİ DUMRUL’UN “KENTSEL DÖNÜŞÜM”Ü ya da YOLSUZLUK RANTIN İKİZ KARDEŞİDİR,1,DEMİRİN TUNCUNA İNSANIN...,1,demokrasi,1,DEMOKRATİKLEŞ-ME PAKETİ,1,dersim,2,devlet,12,DEVLETİN ERKEKLERİ YA DA KADINA ŞİDDET NASIL ÖNLENMEZ,1,DEVLETİN KÜRTAJI: ROBOSKÎ,1,DEVLETLÛLAR,1,devrim,8,DİĞERLERİ VE KENT HAKLARI…[*],1,dinler,7,DİNLER İSLÂM VE KADIN BEDENİ,1,dinleti,1,DİRENEN DAMAR[*] ÇÜRÜMEYEN,1,direnis,3,dunya,5,dünya,52,düsünce özgürlügü,2,EGEMENLERİN “PYRRHUS ZAFERİ”: F-TİPİ,1,egitim,11,EKİM DEVRİMİ SOSYALİZM KADINLARIN KURTULUŞU,1,ekoloji,10,ekonomi,7,elestiri,1,ELEŞTİRİ HAYATTIR; YAŞATIR,1,emek,14,emekciler,3,EMEKÇİLER İŞSİZLER YOKSULLAR NEREDE,1,emperyalizm,7,EMPERYALİZM- T. “C” VE AFRİN,1,enternasyonalizm,1,ENTERNASYONALİZM ÜZERİNE NOTLAR,1,ERCAN BİNAY’DAN (BAFRA T TİPİ) MEKTUP VAR: ABDULLAH KALAY’A ÖZGÜRLÜK,1,ermeniler,4,ESKİ(MEYEN)/ YENİ TÜRKİYE”DE BARIŞ (MI),1,etnoloji,2,EVET ÇIKSA DA “HAYIR”,1,EVLAT YOLDAŞ,1,fasizm,6,FAŞİZM VE KADINLAR,1,felsefe,1,feminist,1,FİDEL İÇİN SANCAĞI YARIYA İNDİRMEYİN DAHA DA YÜKSELTİN,1,FRIEDRICH ENGELS VE AİLENİN,1,genclik,2,GERÇEKTEN DE NEDİR TERÖR,1,GÖBEKLİTEPE BİZE NEYİ ANLATIYOR,1,güncel,3,gündem,11,GÜNDEM’E DÜNE VE BUGÜNE DAİR,1,HAFIZASINI YİTİRMEYEN “DERSİM’E AĞIT,1,hakkinda,1,HÂL ÜLKEYİ KUTUPLAŞTIRIYOR,1,HÂL VE GİDİŞ(İMİZ),1,HANGİMİZ ÖZGÜRÜZ Kİ,1,hareketler,1,Hasta Tutsak Abdullah Kalay 2. Heyet Raporuna Rağmen Tahliye Edilmiyor!‏‏,1,HAVADIR SUDUR ATEŞTİR YANİ HAYATTIR GRUP YORUM,1,HER GÜN DÖRT İŞÇİ BEŞ KADIN,1,HER KÖYDE BİR “KÖPEK” VARDIR,1,HİÇLEŞTİRİLME KAYGISINDAN ÖFKEYE SARI YELEKLİLER,1,HRANT,1,hrant dink,4,hrant dink'in katline 2015 perspektifinden bakmak,1,hukuk adalet,31,IŞILTILI VE “TEHLİKELİ” BİR KADIN: SUAT DERVİŞ,1,IŞİD VE İSLÂMCI “FEMİNİSTLER”,1,ibrahim kaypakkaya,1,İFADE ÖZGÜR(LÜĞÜ) MÜ,1,İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VAZGEÇİLEMEZ ÖNCELİKLİ DEĞERDİR,1,iktidar,10,iletisim,2,inanc,7,insan haklari,1,isci-sendika,11,islam,14,islam.ortadogu,1,İSLÂMCI-MUHAFAZAKÂRIN ZİHİN HARİTASINDA BİR GEZİNTİ: “NASIL BİR KADIN(LIK),1,İSTANBUL SEÇİMİ - BİR DEĞERLENDİRME,1,isyan,15,İŞÇİ SINIFI 2017 1 MAYIS(’IMIZ) VE KATLİAMIN 40. YILINDA TAKSİM,1,İŞÇİ SINIFININ KADINLAŞMASI,1,İTİRAZ VE ELEŞTİRİ “HAZIROL”DA DURMAZ,1,İYİ Kİ YAŞADILAR İYİ Kİ YAZDILAR,1,KADIN(LAR) VE DEVRİM(LER),1,KADINLAR KAPİTALİZM FAŞİZM VE AKP,1,KADINLAR GERÇEKTEN DE “SINIFLAR-ÜSTÜ” MÜ,1,KADINLAR İÇİN OLABİLECEK EN KÖTÜ ALAŞIMIN ORTASINDAYIZ,1,KADINLARA KENTLERE GECELERE DAİR,1,KADINLARIN KURTULUŞU: MARKSİZM’SİZ OLUR MU,1,kadin,55,kadinlar,11,KALBİM(İZ) CİZRE’DEDİR,1,kapitalizm,19,KAPİTALİZM KÜLTÜR DİRENİŞ,1,KAPİTALİZMİN KENDİNİ İMHASI: NEOLİBERALİZM,1,kart,1,katlamlar,1,katliamlar,7,KELLE FIYATINA HÜRRIYET ESIRLIK BEDAVA,1,KENTİ (YOKSULLARINDAN) TEMİZLEMEK,1,KEŞFEDİLMEMİŞ GELECEĞİN BİÇİMLENMESİ İÇİNDİ SAMİR AMİN,1,kitap,35,KOBANÊ BİZİMDİR BİZ KOBANÊ’YİZ,1,KOLEKTİF BİR DEVLET CİNAYETİ: HRANT DİNK,1,komünizm,4,kriz,49,KRİZ SAVAŞ VE İŞÇİ SINIFI ÜZERİNE GÖRÜŞLER,1,KRİZDEN İNSAN MANZARALARI[*],1,KÜLTÜR “YERLİ VE MİLLİ” MİDİR?YA DA NEDİR,1,kültür sanat,29,KÜRESEL KÜLTÜR” MÜ,1,kürt sorunu,1,laiklik,1,LAİKLİK Mİ HANGİSİ,1,latin amerika,11,LATİN AMERİKA: SAĞIN GERİ DÖNÜŞÜ - 1/ BREZİLYA ÖRNEĞİ,1,LATİN AMERİKA: SAĞIN GERİ DÖNÜŞÜ-2/ PARAGUAY: “TEKNİK DARBE,1,LATİN AMERİKA’DA BARIŞ SÜREÇLERİ,1,LATİN AMERİKA’DAN “BARIŞ SÜREÇLERİ”: EL SALVADOR ÖRNEĞİ,1,LATİN AMERİKA’NIN DESAPARECIDO’LARI,1,leninizm,2,LÜZUM” ÜZERE: BİR KEZ DAHA İSTANBUL SEÇİMİ,1,MAĞLUP MU DENİR ŞİMDİ ONLARA?,1,MARKSİST-LENİNİST ROMAN YAZARI : VEDAT TÜRKALİ,1,marksizm,5,MARKSİZM + V. İ. LENİN = EKİM DEVRİMİ (NOTLARI),1,MARKSİZM AİLE AŞK CİNSELLİK ÜZERİNE SÖYLEŞİ,1,MARKSİZM VE KADIN ÜZERİNE,1,Marksizm ve Kadın: Emek Aşk Aile,3,MARKSİZM VE KADINLARIN KURTULUŞU,1,MARX’IN DÜŞÜNCE DÜNYASINA BİR SEYAHAT: ETNOLOJİ DEFTERLERİ,1,MARX’TAN ÖĞRENEN BİR ÇUKUROVALI: OKTAY ETİMAN,1,MASKELİ FAŞİZM: “POPÜLİST AŞIRI SAĞ,1,medya,1,MEVTAYI İYİ BİLMEZDİK,1,milliyetci,2,mizah,2,MURAT’IN DÜŞÜ LAMBORGHİNİLER VE DÜNYAYI DEĞİŞTİREBİLMEK,1,mücadele,12,MÜCADELE BOYU BİR YAŞAM: SCHAFIK JORGE HANDAL,1,MÜCADELEYE DEVAM”[1] “BU DAHA BAŞLANGIÇ,1,NE OLDU O “İMTİYAZSIZ SINIFSIZ KAYNAŞMIŞ KİTLE”YE,1,NEO-FAŞİZM(LER) “FEMİNİST” Mİ,1,NEO-LİBERAL TÜRKİYE’DE MUHAFAZAKÂRLAŞMA/ DÜŞKÜNLEŞME DİYALEKTİĞİ,1,NEO-LİBERAL TÜRKİYE’NİN “EN ALTTAKİLER”İ: İŞÇİ SINIFI KÜRTLEŞİRKEN,1,neoliberal,9,newroz,1,NİCE ONYILLARA ‘YENİKAPI’LI YOLDAŞLAR,1,O GÜN BU ÜLKEDE. O GÜN O ALANDA,1,OĞLUM(UZ) ÖLÜMSÜZDÜR,1,ohal,4,OKTAY AĞABEY(İMİZ,1,ONLAR ÇALIP ÇIRPTIKÇA BİZ YOKSULLAŞIYORUZ,1,ORÇUN,1,ortadogu,8,ORTADOĞU’DA BİR KARABASAN: IŞİD,1,OSMANLI’YI “İHYA” ETMEK: AKP’NİN TÖRENLERİ,1,OTUZÜÇ KOR DÜŞTÜ YÜREĞİMİZE…,1,ÖFKELENİNCE ÇOK GÜZEL OLUYORSUN TÜRKİYE,1,ÖFORİNİN ORTASINDA,1,ÖĞRETTİKLERİ HATIRLATTIKLARIYLA GREİF DİRENİŞİ,1,ÖLÜMSÜZ ABİ(MİZ) OKTAY ETİMAN,1,ÖRGÜTLÜ MÜCADELE ETİĞİ VE SOSYALİST DEMOKRAS,1,öteki,25,ÖZEL MÜLKİYETİN DEVLETİN KÖKENİ ÜZERİNE,1,ÖZERKLİKÇİ ANAYASA SONRASINDA BOLİVYA DERSLERİ,1,ÖZGECAN’IN KATLİNİN AKP’YLE NE İLGİSİ VAR,1,özgeçmis,1,özgürlük,2,panel,3,PARANOYA VE MEGALOMANİNİN (“YENİ”) REJİMİ,1,PARİS KATLİAMI “BARIŞ SÜRECİ” VE HESAPLAŞMA,1,politika,11,POPÜLER KÜLTÜRE ELEŞTİREL BAKIŞLAR - KISA BİR TARİHÇE,1,protesto,2,RECEP’İN TÜRKÜ(/ŞİİR)LERİ,1,referandum,3,rejim,1,roboski,1,ROBOSKİ’NİN KANAYAN KARANFİLİ,1,röportaj,12,SAHİ “VESAYET (REJİMİ)” KALKTI MI,1,SAHİCİ OLMAK,1,savas,3,savas-baris,1,SAVAŞ ŞIDDET ÜZERINE EKONOMI-POLITIK VE ANTROPOLOJIK NOTLAR,1,SAYGI VE HAYRANLIKLA ÇHD GENEL KURULU’NA,1,secim,17,secimler,4,seçim,5,SEÇİMLERİN SONRASINDA,1,seminer,1,sempozyum,1,SEN ÇÜRÜMENİN RESMİNİ ÇİZEBİLİR MİSİN ABİDİN?YA DA MEMLEKETTEN EĞİTİM MANZARALARI,1,SEN MİSİN “BARIŞ” DİYEN,1,sibel özbudun,1,sinifsal bakis,8,SİVAS KATLİAMI O GÜN ORADA BİTMEDİ,1,siyonizm,2,SİYONİZM ANTİ-SEMİTİZM VE BİR “MUGALATA” ÜZERİNE,1,SOMA “SON” OLSUN; AMA DEĞİL,1,sosyal bilimler,4,SOSYAL BİLİMLER: BİR ŞEY YAPMALI,1,sosyalizm,10,SOYKIRIM ÜZERİNE RESMÎ SÖYLEMLER ya da T.C. SOYKIRIMI NEDEN TANIMALIDIR,1,SOYKIRIMA TANIKLIK(LAR),1,soykirim,2,söylesi,1,söyleşi,2,SÖYLEŞİ: OKURYAZARLIK ÜZERİNE,1,suriye,2,SURUÇ’UN İŞARET ETTİĞİ,1,SUSMA SUSTUKÇA SIRA SANA MUTLAKA GELECEK,1,SUSMA! SUSTUKÇA SIRA SANA GELECEK,1,SUYUN DELİ DUMRULLARI: ÖZELLEŞTİRMELER,1,SÜREKLİLEŞTİRİLEN OHAL VE,1,ŞİDDET Mİ MEŞRUİYET YİTİMİ Mİ,1,ŞİDDET NEDEN KAPİTALİZMİN “OLMAZSA OLMAZI”DIR,1,taksim,3,tanitim,11,TANTALOS’U YARATMAK,1,tarih,14,tck,2,tck301,1,temel demirer,17,tercüme,2,terör,1,TIMEO HOMINEM UNIUS LIBRI/ TEK KİTAPLI İNSANDAN KORKARIM,1,TOTALİTARYANİZMİ SOKAKTA ALT EDEBİLMEK,1,TOTALİTERLEŞMEYE İHVAN’LAŞMAYA KARŞI,1,TÖREN ULUS-DEVLET İKTİDAR[*],1,Turkey a Beauty When Angry,1,tüketim,1,Türk Akademiası: Gerçekten kadınlar için Bir Cennet mi,1,TÜRK HALKI BARIŞÇI MI,1,TÜRK(İYE) İSLÂMI’NDA KADIN OLMAK,1,türkiye,76,ULAŞ ULAŞ’TIR,1,UNUTMAYACAĞIZ UNUTTURMAYACAĞIZ: ŞAHİT OL ANKARA GARI,1,UNUTULMAMASI GEREKENLER,1,üniversite,6,ÜNİVERSİTEYİ ÖLDÜRMENİN SEKİZ YOLU (YA DA ÜNİVERSİTE PİYASAYA NASIL ENTEGRE OLUR,1,VAHŞETİN ALTERNATİFİ VAR ELBETTE,1,VAR OLANDAN KOPMAK İÇİN YEREL SEÇİM VE SORU(N)LARI,1,VENEZÜELLA VE EMPERYALİZM KONUSU,1,VESAYET REJİMİ” ÖLDÜ YAŞASIN “İLERİ DEMOKRASİ,1,video,24,VURUN “ÖTEKİ”NE,1,YA SEV YA TERKET: BİR BİAT ARACI OLARAK MOBBİNG,1,YA SOSYALİZM YA BARBARLIK,1,YANIT: OLAN VE GELEN[*],1,YARGI BAĞIMSIZLIĞI” MI DEDİNİZ,1,yasam,17,YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER NE KADAR “YENİ”,1,yeni yil,2,YENİ YÖK YASA TASLAĞI ÜZERİNE: PİYASA ÜNİVERSİTEYİ YUTARKEN,1,YENİDEN HAYKIRABİLMEK: “YERİMİZ MUTFAK DEĞİL DÜNYA,1,YERELİ BİRLİKTE YÖNETMEK - NASIL BİR DÜNYA İSTİYORSAK ÖYLE BİR YEREL YÖNETİM,1,YILDIZLARIN GÜNCESİNİ TUTAN ADAM: CENGİZ GÜNDOĞDU,1,yök,3,yönetim,1,YÜREĞİMİZDE,1,ZAPATİSTALARIN 33. YILI: BİR DEĞERLENDİRME,1,ZEYTİNLİĞİ ZİNDAN YAPAN SİSTEMATİK ZULME DİRENENLER,1,ZİNDAN(LAR)IN TÜRKÇESİ,1,ZORUNLU BİR AÇIKLAMA (II)… VE BİR EKLEME,1,
ltr
item
sibel🍂özbudun: BİR İKTİDAR ARACI OLARAK KORKU[*]
BİR İKTİDAR ARACI OLARAK KORKU[*]
sibel🍂özbudun
https://sibelozbudun.blogspot.com/2017/08/bir-iktidar-araci-olarak-korku.html
https://sibelozbudun.blogspot.com/
https://sibelozbudun.blogspot.com/
https://sibelozbudun.blogspot.com/2017/08/bir-iktidar-araci-olarak-korku.html
true
1739006321341950428
UTF-8
Loaded All Posts Not found any posts Diger daha fazla Yanıtla Cancel reply Sil Ana Sayfa Sayfa Posta Hepsini Gör BUNA BENZER Etiket Arsiv Ara Bütün Yayinlar İsteğiniz gönderi bulunamadı Ana Sayfaya Dön Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Paz Pts Sal Car Per Cum Cmt January February March April May June July August September October November December Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara simdi 1 dakika önce $$1$$ minutes ago 1 saat önce $$1$$ hours ago dün $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS CONTENT IS PREMIUM Please share to unlock Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy